الإلهیات من کتاب الشفاء (کتاب)«الالهیات من کتاب الشفا»، بخشی از کتاب گران سنگ شفای بوعلی است که توسط علامه حسن زاده آملی، تدریس شده و سپس همراه با تصحیح و تعلیقات وی، به چاپ رسیده است. این کتاب، به زبان عربی و حاوی مباحث فلسفه اعلی یا الهیات بالمعنی الاعم می‌باشد. ۱ - ساختارکتابکتاب، مشتمل بر یک مقدمه از علامه حسن زاده و ده مقاله به ترتیب هشت فصلی، چهار فصلی، ده فصلی، سه فصلی، نه فصلی، پنج فصلی، سه فصلی، هشت فصلی، هشت فصلی و پنج فصلی است. علامه حسن زاده آملی، در ذیل مقالات فوق، به ترتیب، صد و پنجاه و دو، هجده، چهل و شش، نود و نه، صد و دو، صد و شانزده، هفتاد و هفت، صد و سی و یک، صد و پنج و پنجاه و هفت تعلیقه نگاشته است. ۲ - گزارش محتواعلامه حسن زاده، در مقدمه، از تدریس و تصحیح الهیات شفا و تعلیقه زدن بر آن، سخن می‌گوید و تعدادی از شروح و تعلیقاتی را که در طول زمان، علمای بزرگ، بر الهیات شفا نگاشته اند، نام می‌برد و در ادامه، از سایر تعلیقات خود بر کتب گوناگون یاد می‌کند و... در مقاله اول، از موضوع فلسفه اولی و منفعت و مرتبه و نام این علم و اجمالی از آنچه در این علم مورد بحث قرار می‌گیرد و... سخن گفته می شود. [۱]
الالهیات من کتاب الشفاء، حسن زاده آملی، ص۹.
در مقاله دوم، از جوهر و اقسام آن،جوهر جسمانی و... و عاری نبودن ماده جسمانی از صورت و... و تقدیم صورت بر ماده در مرتبه وجود و... بحث می شود. [۲]
الالهیات من کتاب الشفاء، حسن زاده آملی، ص۶۹.
در مقاله سوم، مباحثی در مورد وضعیت مقولات نه گانه و عرضیت آنها و واحد و تحقیق واحد و کثیر و عرض بودن عدد و در باره علم و عرض بودن آن و... مطرح می شود. [۳]
الالهیات من کتاب الشفاء، حسن زاده آملی، ص۱۰۱.
در مقاله چهارم، متقدم و متاخر و حدوث و قوه و فعل و قدرت و عجز و تام و ناقص و... بررسی می شود. [۴]
الالهیات من کتاب الشفاء، حسن زاده آملی، ص۱۶۵.
در مقاله پنجم، از امور عامه و کیفیت وجود آنها و چگونه بودن کلیت برای طبایع کلی و تفاوت بین کل و جزء با کلی و جزیی و تفاوت بین جنس و ماده و... سخن به میان می آید. [۵]
الالهیات من کتاب الشفاء، حسن زاده آملی، ص۱۹۷.
در مقاله ششم، در باره اقسام علل و احوال آنها و حل اشکال بر معیت هر علتی با معلولش و... بحث می شود. در مقاله هفتم، در باره هوهویت و اقسام آن و غیریت و خلاف و اصناف تقابل و مثل و مبادی تعلیمیات و... بحث می شود. در مقاله هشتم، سخن از تناهی علل فاعلی و قابلی و علل غایی و صوری و اثبات مبدا اول و صفات اولیه واجب الوجود و... به میان می آید. در مقاله نهم، صفت فاعلی مبدا اول و اثبات دوام حرکت و کیفیت صدور افعال از مبادی عالیه و... بررسی می شود. در مقاله دهم، در باره مبدا و معاد و الهامات و منامات و دعاهای مستجاب و بلاهای آسمانی و احوال نبوت و... سخن گفته می شود. ۳ - وضعیت کتابدر آخر کتاب، فهرست موضوعات ذکر شده است. تعلیقات علامه حسن زاده، بسیار کوتاه و غالبا در حد نیم یا یک سطر است و اکثریت قریب به اتفاق آنها، به زبان عربی و شمار بسیار اندکی، به زبان فارسی به صورت نظم و نثر می‌باشد. ۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار حکیم بوعلی سینا، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |